27 października, w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie, odbyło się 11. posiedzenie Komitetu Międzynarodowego Fundacji Auschwitz-Birkenau, na którym spotkali się przedstawiciele państw-darczyńców wspierających Kapitał Wieczysty Fundacji.

 – Chciałbym podziękować wszystkim za Państwa zaangażowanie w zachowanie Miejsca Pamięci. Mamy wspólne cele i wspaniałą misję. Jest to możliwe dzięki temu, że jesteśmy razem i mamy wspólne wartości. Fundacja posiada kapitał wiarygodności. Chcemy, aby poprzez Państwa, ta informacja dotarła do waszych rządów, władz i opinii publicznej. Dzięki waszemu zaangażowaniu będziemy spełniać naszą misję – powiedział Marek Zając, przewodniczący Rady Fundacji Auschwitz-Birkenau, otwierając posiedzenie.

– Kiedy powstała Fundacja wiedzieliśmy, że trzeba stworzyć długofalowy plan prac konserwatorskich. Podczas pandemii Fundacja spełniła jeszcze ważniejszą rolę. W czasie pandemii Muzeum zostało zamknięte, co spowodowało trudności budżetowe. Jednakże w żadnym momencie działalność Fundacji nie była zagrożona, nie była zagrożona również konserwacja. W tych trudnych miesiącach pandemii Fundacja prężnie się rozwijała i to dzięki Państwa zaangażowaniu. Udało się zbudować wokół Fundacji system innych instytucji oraz poszerzyć pole naszej działalności. Wychodzimy z pandemii jeszcze mocniejsi – dodał Zając.

W imieniu Premiera Matusza Morawieckiego głos zabrał Arkady Rzegocki, Szef Służby Zagranicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych: – Składam dziś na Państwa ręce, jako przedstawicieli Państw-donatorów Fundacji, wyrazy wdzięczności. To dzięki Państwa zaangażowaniu i wkładom możemy podczas dzisiejszego posiedzenia Komitetu Międzynarodowego – nie tylko symbolicznie – zamknąć pewien etap działalności Fundacji Auschwitz-Birkenau, ale też otworzyć nowy.

– Naszym wspólnym celem jest zachowanie dla obecnych i przyszłych pokoleń materialnego dowodu zbrodni, a zarazem pomnika pamięci, jakim są pozostałości byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau – podkreślił.

– Dziękuję przedstawicielom Fundacji, konserwatorom i pracownikom Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, na czele z dyrektorem i prezesem, Panem Piotrem Cywińskim. Bez Państwa pracy i wsparcia zachowanie pamięci o Zagładzie europejskich Żydów oraz innych ofiar niemieckiej okupacji byłoby bardzo trudne – dodał Arkady Rzegocki.

Dr Piotr M. A. Cywiński, dyrektor Muzeum Auschwitz oraz prezes Fundacji Auschwitz-Birkenau, mówił o bardzo trudnej sytuacji Muzeum w czasie pandemii: – Pandemia bardzo ograniczyła działalność Muzeum. Wstrząs finansowy, brak wpływów do budżetu Muzeum, spowodował, iż musieliśmy się zastanowić, czy masowo zacząć zwalniać ludzi, czy wstrzymać wszystkie projekty, zakupy, inwestycje. Niezagrożone były jedynie prace konserwatorskie. To pokazuje siłę Funduszu Wieczystego. Jego stworzenie było czymś wizjonerskim.

– W tym samy czasie Fundacja rozpoczęła prace nie tylko na zwiększaniu funduszu. Rozpoczęliśmy również prace nad zagadnieniami edukacyjnymi, które nie będą finansowane z Funduszu Wieczystego. W 2020 r. rozpoczęliśmy też prace nad redefinicją polityki inwestycyjnej – podkreślił.

– Dzięki wsparciu Muzeum przez Fundację udało się uratować etaty w Muzeum, udało się stworzyć nowe programy konserwatorskie, gdzie nie trzeba wykwalifikowanych osób, a wystarczy odpowiednie przyuczenie. To ocaliło wiele miejsc pracy. Inaczej odtworzenie ekipy zajęłoby lata – dodał.

Dyrektor generalny Fundacji Auschwitz-Birkenau Wojciech Soczewica, mówił podczas posiedzenia: – Dziękuję wszystkim krajom, które w tak ciężkiej sytuacji, jaką jest pandemia, zdecydowały się na wsparcie Fundacji. Dzięki Państwa wsparciu znacząco zbliżyliśmy się do osiągnięcia pełnego Funduszu Wieczystego.

– Pandemia spowodowała, że Fundacja coraz mocniej zaczęła wspierać Muzeum, nie tylko w zachowaniu Miejsca Pamięci, ale również z szeroko pojętej działalności edukacyjnej z wykorzystaniem nowoczesnych technologii – podkreślił.

Wykorzystanie nowych technologii w Miejscu Pamięci wymaga nowoczesnej infrastruktury. W ostatnim czasie został podpisany list intencyjny pomiędzy Orange, Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau oraz Fundacją Auschwitz-Birkenau, w sprawie stworzenia nowoczesnej infrastruktury zapewniającej szybki i wydajny dostęp do Internetu: 5G/4G, światłowodowy, a także łączność bezprzewodową na terenie całego Miejsca Pamięci.

Będzie to ogromne wsparcie dla projektu realizowanego przez Muzeum, Fundację i izraelską firmę AppsFlyer. Jego elementem będą innowacyjne narzędzia, dzięki którym już niebawem miliony ludzi zyskają dostęp do edukacji m.in. za pośrednictwem wirtualnego zwiedzania. Dzięki temu Miejsce Pamięci oraz jego dziedzictwo staną się powszechnie dostępne, także dla tych, którzy w inny sposób nie mieliby możliwości wziąć udziału w takim doświadczeniu. Edukacji z użyciem nowych technologii służyć będzie także przekazana Fundacji przez Tajwan darowizna w wysokości 1,5 miliona złotych.

– Pandemia spowodowała wiele zmian w Muzeum. Pomimo zamknięcia Miejsca Pamięci mogliśmy nadal działać, gdyż przez kilkanaście lat zbudowaliśmy interdyscyplinarny zespól. Wprowadziliśmy procedury covidowe, zmianowy plan pracy. Działania w związku z covidem były błyskawiczne. Obecnie prace na terenie Auschwitz II-Birkenau prowadzone są przez konserwatorów, jak i firmy zewnętrzne, wyłonione w przetargach. To pozwala na utrzymanie płynność prac - powiedział Rafał Pióro, wicedyrektor Muzeum Auschwitz, odpowiedzialny za konserwację.

O pracach konserwatorskich prowadzonych obecnie na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, mówiła szefowa Globalnego Planu Konserwacji w Muzeum Agnieszka Tanistra-Różanowska: – Obecnie prowadzimy 13 projektów finansowanych przez Fundację. Wsparciem dla prac konserwatorskich będzie również odbudowa i zagospodarowanie historycznych budynków tzw. „małych ziemniaczarek”, znajdujących się w bezpośredniej bliskości byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, gdzie ma powstać nowoczesne zaplecze techniczne dla Globalnego Planu Konserwacji.

– Dzięki pracom konserwatorskim i archeologicznym dowiadujemy się coraz więcej o historycznych obiektach. Wiedza, którą zdobywamy, nieustannie buduje nasze większe wyobrażenie o tym, jak powstawał obóz – powiedziała.

Sylwia Teofiluk, dyrektor ds. projektów konserwatorskich w Fundacji, mówiła podczas posiedzenia: – Obecnie mamy przygotowanych 38 projektów, z czego 25 udało się już ukończyć. Ich wartość to ponad 43 mln złotych. Pozostałe 13 projektów opiewa na ponad 80 mln zł.

Latem 2021 r. ukończono konserwacje, w całości wspartą środkami Fundacji, pierwszego baraku drewnianego na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau.

Podczas 11. posiedzenia Komitetu Międzynarodowego zaprezentowano również raport merytoryczny z prac Fundacji za 2020 r., a także roczne plany działań i plany finansowe. Sprawozdanie finansowe Fundacji za 2020 r., według niezależnego audytu przeprowadzonego przez firmę KPMG po raz kolejny nie budzi żadnych zastrzeżeń i przedstawia rzetelny i jasny obraz wydatków i przepływów pieniężnych. Sprawozdanie finansowe jest zgodne we wszystkich aspektach z przepisami prawa.

Rolą Komitetu Międzynarodowego Fundacji Auschwitz-Birkenau jest zapewnienie państwom-darczyńcom pełnego dostępu do informacji dotyczących finansów i działań Fundacji. Komitet pełni też funkcję doradczą i opiniującą. W jego skład wchodzą osoby rekomendowane przez poszczególne państwa.