18 października w Miejscu Pamięci Auschwitz odbyło się 12. posiedzenie Komitetu Międzynarodowego Fundacji Auschwitz-Birkenau, na którym spotkali się przedstawiciele państw-darczyńców wspierających Kapitał Wieczysty Fundacji. Część członków komitetu obecnych była w trybie online.

– To spotkanie ma dla nas fundamentalne znaczenie. Transparentność i przejrzystość są fundamentem działań Fundacji. Dziękuję wszystkim krajom darczyńcom za ich wsparcie. W przeszłości staliśmy przed groźbą tego, że historyczne miejsce zostanie zniszczone, że baraki i przedmioty przestaną istnieć, a często są to jedyne ślady pozostałe po ofiarach – powiedział Marek Zając, przewodniczący Rady Fundacji Auschwitz-Birkenau, otwierając posiedzenie.

– Już 15 lat temu w Muzeum pracował jeden z najlepszych zespołów konserwatorów. Byliśmy przygotowani na to wyzwanie. Jednak koszty związane z konserwacją przewidzianą na dekady były ogromne. Dlatego Fundacja zbiera pieniądze, by zachować ciągłość tych prac. Bardzo dziękuje państwom i waszym społecznościom za wsparcie. Podkreślić należy, że 2021 r. był rekordowy, jeżeli chodzi o ilość pieniędzy przelanej na konserwację z Fundacji do Muzeum. – podkreślił.

Na początku posiedzenia list od wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego przeczytał Piotr Szpanowski, zastępca dyrektora Departamentu Dziedzictwa Kulturowego w MKiDN. „Dzięki ustawicznej aktywności Komitetu oraz Fundacji możliwe jest prowadzenie Globalnego Planu Konserwacji, finansowanego ze środków z zysków od kapitału wieczystego. Dumni jesteśmy, że także Polska ma swój niebagatelny wkład finansowy w ów kapitał, umożliwiający prowadzenie w trybie ustawicznym zakrojonych na bardzo szeroką skalę i bezprecedensowych w skali światowej prac konserwatorskich” - napisał Piotr Gliński.

Dr Piotr M. A. Cywiński, dyrektor Muzeum Auschwitz oraz prezes Fundacji Auschwitz-Birkenau, mówił o bardzo ciężkiej sytuacji Muzeum w okresie wychodzenia z pandemii: – Rok 2021 był trudny, bowiem większość budżetu Muzeum jest powiązana z frekwencją. W tych trudnych momentach formuła funduszu wieczystego okazała się kluczowa, aby móc utrzymać stałość prac konserwatorskich. W ubiegłym roku Komisja Finansowa pracowała nad dywersyfikacją polityki inwestycyjnej Fundacji. Dzięki temu znaleźliśmy nowe, bezpieczne formy inwestowania - podkreślił. Dodał także, iż to niezwykle istotne, że członkowie komitetu mogą na miejscu zobaczyć, jak przebiegają prace konserwatorskie na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau.

Dyrektor generalny Fundacji Auschwitz-Birkenau Wojciech Soczewica, mówił podczas posiedzenia o rozwijanych projektach edukacyjnych, przede wszystkim zwiedzania na żywo online: Już niedługo każda osoba na świecie będzie mogła odwiedzić Miejsce Pamięci na żywo z przewodnikiem. Dzięki współpracy z izraelskimi firmami Appsflyer i Diskin powstała już wersja testowa specjalnej aplikacji. W ten sposób będziemy mogli docierać do tych, którzy nie mogą osobiście przyjechać do Polski. Pracujemy też nad założeniami programu edukacyjnego dla szkół. Realizację projektu umożliwia wsparcie firmy Orange, która zapewniła stabilny i szybki bezprzewodowy dostęp do internetu na całym terenie Miejsca Pamięci.

Rok 2021 r. był dla Fundacji Auschwitz-Birkenau rokiem rekordowym. Fundusz Wieczysty powiększył się o ponad 142 miliony złotych przede wszystkim dzięki ostatniej części darowizny niemieckiej, ale też zwiększeniu kwot darowizn ze Szwecji, Włoch, Turcji, Irlandii i Portugalii. Za pośrednictwem Auschwitz-Birkenau Memorial Foundation z Nowego Jorku, do Kapitału Wieczystego wpłynęło 190 tysięcy dolarów, które pochodzą w głównej mierze od darczyńców składających się na tak zwany Filar Pamięci z Filadelfii. Rekordowa była też suma przeznaczona w ubiegłym roku na prace konserwatorskie: 22,3 mln złotych.

– Prace przy realizacji Globalnego Planu Konserwacji prowadzone są płynnie, zgodnie z aktualizowanym harmonogramem, optymalnie z punktu widzenia organizacyjnego, ale co równie ważne celowo i efektywnie z punktu widzenia finansowego. Ten rezultat osiągnęliśmy dzięki profesjonalnemu zespołowi konserwatorskiemu Muzeum. To specjaliści o wyjątkowych kwalifikacjach i kompetencjach oraz doświadczeniu zbieranym od wielu lat w Miejscu Pamięci – powiedział Rafał Pióro, zastępca dyrektora Muzeum odpowiedzialny za konserwację.

– Obecnie realizowanych jednocześnie jest aż 15 projektów. Być może w 2022 r. przekroczona zostanie suma 24 milionów złotych. Wiele projektów znajduje się w głównej fazie realizacji. Konserwowane są budynki murowane, drewniane baraki oraz rowy odwadniające na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. W bezpośrednim sąsiedztwie byłego obozu powstaje też zaplecze techniczne dla konserwatorów. Wśród realizowanych projektów są także konserwacja historycznych przedmiotów oraz dokumentów archiwalnych – powiedziała kierująca Globalnym Planem Konserwacji Agnieszka Tanistra-Różanowska.

– Z uwagi na sytuację na Ukrainie w marcu 2022 r. podjęliśmy decyzję o uruchomieniu specjalnego projektu stypendialnego w Miejscu Pamięci dla rozwoju zawodowego w zakresie konserwacji obiektów martyrologii, przeznaczony dla konserwatorów i konserwatorek z Ukrainy – dodała Sylwia Teofiluk, dyrektor ds. Projektów Konserwatorskich w Fundacji. Podczas posiedzenia ambasador Niemiec w Polsce dr Thomas Bagger zapowiedział, że Niemcy przeznaczą na finansowanie tego wyjątkowego programu 180 tysięcy euro.

W drugiej części posiedzenia członkowie Komitetu Międzynarodowego odwiedzili teren byłego obozu Auschwitz II-Birkenau, gdzie mogli zobaczyć prowadzone prace konserwatorskie w budynku łaźni, w barakach mieszkalnych oraz jednej z latryn.

Podczas 12. posiedzenia Komitetu Międzynarodowego zaprezentowano również raport merytoryczny z prac Fundacji za 2021 r., a także roczne plany działań i plany finansowe. Sprawozdanie finansowe Fundacji za 2021 r., według niezależnego audytu przeprowadzonego przez firmę KPMG po raz kolejny nie budzi żadnych zastrzeżeń i przedstawia rzetelny i jasny obraz wydatków i przepływów pieniężnych. Sprawozdanie finansowe jest zgodne we wszystkich aspektach z przepisami prawa.

Kapitał Wieczysty tworzony i zarządzany przez Fundację Auschwitz-Birkenau został wsparty już przez blisko 40 krajów. Obecnie Kapitał Wieczysty to ok. 177 milionów euro z docelowych 180 milionów. Zyski z inwestowanego Kapitału przekazywane są na konserwację Miejsca Pamięci Auschwitz.

Rolą Komitetu Międzynarodowego Fundacji Auschwitz-Birkenau jest zapewnienie państwom-darczyńcom pełnego dostępu do informacji dotyczących finansów i działań Fundacji. Komitet pełni też funkcję doradczą i opiniującą. W jego skład wchodzą osoby rekomendowane przez poszczególne państwa.