Zakończył się projekt konserwatorski mający na celu zabezpieczenie ścian północnej i zachodniej ruin rozbieralni komory gazowej i krematorium III na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau. Prace finansowane były ze środków Fundacji Auschwitz-Birkenau.

Projekt rozpoczął się w sierpniu 2016 r. – Prace polegały na wykonaniu poniżej poziomu gruntu specjalnej palisady z kolumn cemento-gruntu zbrojonego kształtownikami stalowymi. Konstrukcja ta ma za zadanie ograniczyć napór ziemi na ściany rozbieralni i służy jednocześnie zakotwieniu i zabezpieczeniu konstrukcji historycznego muru – powiedziała Jolanta Banaś-Maciaszczyk, szefowa Konserwacji Muzeum.

– Struktura ściany została także wzmocniona poprzez wykonanie poziomych przeszyć, wykonano również drenaż powierzchniowy, dzięki któremu możliwe będzie odprowadzenie wody opadowej z terenu przylegającego do zagrożonych elementów – dodała Jolanta Banaś-Maciaszczyk.

W trakcie prac odkryto przylegające do rozbieralni relikty ceglanego chodnika, które zostały zinwentaryzowane i udokumentowane. - Do tej pory nie wiedzieliśmy o istnieniu chodnika otaczającego rozbieralnię. Nie wspominali o nim także więźniowie Sonderkommando ani nie było go na żadnych planach obozowego Bauleitungu (biura budowlanego). To jeszcze jeden dowód, może nie najważniejszy, ale wielce wymowny, że wiele szczegółów pozostaje jeszcze do przebadania, a podejście interdyscyplinarne może przynieść zupełnie zaskakujące efekty – podkreślił dyrektor Muzeum dr Piotr M. A. Cywiński.

W ramach projektu przeprowadzono również prace konserwatorskie, które obejmowały m.in. dezynfekcję, wzmocnienie i oczyszczenie muru, wymianę wtórnych spoin, wzmocnienie i zabezpieczenie pozostałości tynków, uzupełnienie ubytków cegieł, a także konserwację schodów prowadzących do dawnego pomieszczenia rozbieralni oraz zabezpieczenie zachowanych elementów metalowych.

Komora gazowa i krematorium III funkcjonowały od czerwca 1943 roku do listopada 1944 roku. W budynku znajdowała się komora gazowa oraz pięć trzyretortowych pieców do spalania zwłok. Pod koniec wojny, w związku z akcją zacierania śladów swoich zbrodni, władze SS obozowe w listopadzie 1944 roku zarządziły rozbiórkę pieców i budynku. To, czego nie zdążono usunąć, zostało wysadzone w powietrze przez esesmanów 20 stycznia 1945 roku.

Dokumentacja projektowa dla tego zadania sfinansowana została ze środków Fundacji Ronalda S. Laudera natomiast wykonastwo prac przeprowadzono ze środków przekazanych przez Fundację Auschwitz-Birkenau. Celem Fundacji jest stworzenie Funduszu Wieczystego służącego finansowaniu prac konserwatorskich i zachowaniu wszystkich autentycznych pozostałości po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz. Dzięki corocznym odsetkom możliwa jest realizacja opracowanego przez specjalistów Globalnego Planu Konserwacji, czyli pełnego, wieloletniego programu prac konserwatorskich w Miejscu Pamięci Auschwitz.

W tej chwili łączna suma wpłat i deklaracji do Funduszu wynosi 112 milionów euro. Fundację wsparło do tej pory 36 państw oraz dziewięć tzw. Filarów Pamięci, na które składają się dotacje od filantropów.

Wsparcie prac związanych z zabezpieczeniem ruin komór gazowych i krematoriów na terenie byłego obozu Auschwitz II-Birkenau przez Fundację Ronalda S. Laudera rozpoczęło się w 2004 r. Obecne działania przy ruinach rozbieralni komory gazowej i krematorium III są kontynuacją prac prowadzonych w latach 2008-2009, kiedy to zabezpieczono ściany ruin komór gazowych II i III. Została wówczas wykonana specjalistyczna konstrukcja zabezpieczająca, wykorzystująca technologię tzw. mikropali. Metoda ta, której zadaniem jest powstrzymanie naporu gruntu pozwala chronić ruiny podziemnych części budowli przed całkowitym zawaleniem.